In de Wet op de ondernemingsraden (WOR) zijn de rechten van een ondernemingsraad geregeld. In de WOR staat uitgebreid beschreven dat een OR het recht heeft om regelmatig met de bestuurder van de organisatie te overleggen. De ondernemingsraad zit dus regelmatig met de hoogste baas aan tafel. Daarnaast heeft de OR informatierecht, adviesrecht, instemmingsrecht en Initiatiefrecht.
Om dit overleg zinvol te maken heeft de ondernemingsraad bijvoorbeeld ook het recht op informatie. Soms onder embargo en geheimhouding maar veel informatie moet gegeven worden zodat de OR zich een beeld kan vormen wat er speelt en het gesprek met de bestuurder hierover kan aangaan.
Over veel belangrijke zaken, met betrekking tot de onderneming, heeft de ondernemingsraad het recht om te adviseren. Bijvoorbeeld als de organisatie wil reorganiseren. Of een grote investering wil doen of verhuizen. Hierbij geldt wel dat een advies een advies is. Een OR kan een negatief advies geven over een onderwerp maar de bestuurder is hier dan niet aan gebonden. Als de bestuurder dit advies naast zich neerlegt, dan moet er wel goed gemotiveerd worden waarom het advies van de ondernemingsraad niet wordt opgevolgd.
Het adviesrecht is ‘primair’ beschreven in artikel 25 van de WOR. Primair omdat er in meerdere artikelen adviesrecht wordt gegeven aan de OR bijvoorbeeld ook in artikel 30 met benoeming en ontslag van de bestuurder, en in artikel 35 aan een Centrale Ondernemingsraad of aan een Personeelsvertegenwoordiging.
Het Instemmingsrecht is beschreven in artikel 27 van de WOR en heeft met name betrekking op regelingen voor het personeel, bijvoorbeeld over pensioenen, opleidingen of privacy. Op deze vlakken heeft de ondernemingsraad het recht om wel of niet in te stemmen met een voorgestelde regeling. Dit recht wordt het Instemmingsrecht genoemd en dit recht is een vetorecht. Als de OR “nee” zegt, dan gaat het niet door.
Daarnaast heeft de ondernemingsraad ook het recht om een initiatief te nemen. Dat wil zeggen dat de OR de bestuurder met een schriftelijk voorstel kan benaderen. Dit voorstel moet geagendeerd worden in de overlegvergadering, waar het gesprek tussen de bestuurder en de OR plaatsvindt. Als de bestuurder het voorstel niet overneemt, moet dat ook goed gemotiveerd worden.
De ondernemingsraad heeft het recht van enquete over het algemeen niet. Als een ondernemingsraad het Enquêterecht wel heeft verkregen, dan is dat ‘hoogst ongebruikelijk’ en kan dit slechts beschikken, als dat is vastgelegd in de statuten van het bedrijf of als dit met de bestuurder is afgesproken. Een enqueteprocedure wordt aanhangig gemaakt bij de Ondernemingskamer en kan grote gevolgen hebben. Zoals het aanstellen van een onafhankelijke rapporteur, of kunnen er maatregelen genomen worden, waaronder het schorsen van de directie of het afnemen van zeggenschap over de aandelen.
Verder wordt de ondernemingsraad in de wet ‘opgedragen’ om een aantal zaken te stimuleren. Bijvoorbeeld zaken als veilige arbeidsomstandigheden, het voorkomen van discriminatie, het naleven van de cao en de zorg voor het milieu. Naast de verschillende rechten die een OR kan uitoefenen, heeft een ondernemingsraad met het stimuleren van deze onderwerpen invloed op het organisatiebeleid.
Ten slotte bepaalt de wet hoe een ondernemingsraad tot stand moet komen. Dat de ondernemingsraad een voorzitter moet kiezen. En een reglement moet opstellen. De verkiezingen geven de werknemers van de organisatie de kans om hun mening te geven op het organisatiebeleid. Als men niet tevreden is over de (huidige) OR-vertegenwoordiging dan stemt men op iemand anders.
De OR heeft vanuit de Wet op de ondernemingsraden (WOR) informatierecht, adviesrecht, Initiatiefrecht en instemmingsrecht. Dit laatste recht is met name voor personale aangelegenheden. Daarnaast wordt de OR vanuit de WOR opgeroepen om zaken als veilige arbeidsomstandigheden, het voorkomen van discriminatie, het naleven van de cao en de zorg voor het milieu te stimuleren.
Wilt u zich verder verdiepen in uw rechten als OR en kijken wat u nog meer kunt bereiken? Bekijk dan ook eens deze pagina.
Lees ook onderstaande artikelen die in deze reeks verschenen zijn: