Onderhandelen over OR-scholing: overwin de weerstand

Samen op cursus gaan: dat is voor menige ondernemingsraad niet meer vanzelfsprekend. Ondanks de in de WOR vastgelegde rechten op OR-scholing moet er in de praktijk vaak over onderhandeld worden. Soms zit de weerstand meer bij HR of de afdeling financiën dan bij de bestuurder zelf.

Neem bijvoorbeeld de ondernemingsraad met meer dan de helft aan nieuwgekozen leden, die zo snel mogelijk op cursus wil. Want het is belangrijk om met elkaar een overzicht te krijgen van wat er in de organisatie gaande is, kennis van de WOR op te doen en gewoon ook elkaar beter te leren kennen en een team te worden.

Overdonderd

Tot voor kort vormde scholing nooit een probleem, maar nu stuit de OR-wens vooral bij HR op onverwacht veel weerstand. Vragen als: moet het echt buiten de deur en met overnachten; weten jullie wel hoeveel dat aan loonkosten is; moeten echt allebei de or-leden uit de buitendienst mee, en nog zowat.

Plus dat de keuze van de trainster of trainer HR niet aanstaat, men weet zelf ook wel iemand die in de vergaderzaal van het bedrijf de WOR kan uitleggen. En dan met een ander een OR-dag buiten de deur: opgelost toch? Vooral de nieuwe OR-leden voelen zich overdonderd en zijn geneigd hierin mee te gaan. Want ja, OR-scholing is wel duur, zo florissant staat het bedrijf er niet voor, en twee dagen van het werk weg zijn is ook heel wat.

Nog maar 11% benut de scholingsrechten volledig

Deze situaties doen zich helaas meer en meer voor. Want als gevolg van het verdwijnen van het GBIO* in januari 2013 (vooral op initiatief van de werkgevers), moet edere OR met de eigen bestuurder onderhandelen over scholing. Het idee hierbij was dat de medezeggenschap als ‘professioneel en geaccepteerd’ orgaan dit goed zou kunnen, en dat het subsidiestelsel waarbinnen het GBIO functioneerde uit de tijd was.

Een helaas verkeerde inschatting van de machtsverhoudingen. Want in 2017 bleek uit onderzoek dat nog maar 11% van de ondernemingsraden hun scholingsrechten volledig benutten, tegenover 18 procent in 2013. En in kleinere organisaties was het vrijwel onmogelijk om nog iets voor elkaar te krijgen.

Het GBIO is opgevolgd door twee aan de SER verbonden instellingen: CBM (Commissie Bevordering Medezeggenschap) en SCOOR/RMZO. De eerste bepaalt onder meer de richtbedragen voor scholing en geeft voorlichting, de tweede certificeert opleidingsinstituten en bewaakt de kwaliteit daarvan.

Recht op scholing

WOR art 18 geeft de OR recht op minimaal 5 dagen en de commissies minimaal 3 dagen scholing per jaar, met behoud van loon. En: ‘van voldoende kwaliteit’. Art.22.3 stelt dat de ondernemer de kosten, die wel ‘redelijkerwijs’ moeten zijn, dient te betalen. Mede hierom worden door het CBM richtbedragen, exclusief accommodatie, voor de scholing per dagdeel vastgesteld. Mocht het tot een rechtszaak komen dan geldt dit als toetsingskader.

Ook kan er een budget voor het maximaal aantal scholingsdagen worden afgesproken, waarbij de OR het recht heeft dit zelf te besteden. De werkgever mag zich hier inhoudelijk niet mee bemoeien. En als de OR kiest voor een gecertificeerd instituut en/of trainer kan er worden uitgegaan van een zekere kwaliteit.

Is OR-scholing wel nodig?

Maar het zijn niet alleen de werkgevers die weerstand tegen scholing hebben. Ook menige OR vindt dat bijvoorbeeld de werkdruk nu al hoog is en je het de collega’s niet kan aandoen om naast het gewone OR-werk nog een paar dagen weg te zijn. En wat als de bedrijfseconomische situatie niet rooskleurig is? Dan voelt scholing al snel als overbodige luxe. Bovendien: veel kennis is op internet terug te vinden en te volgen via individuele modules.

Op zich begrijpelijk, maar zo wordt afstand gedaan van WOR-rechten, én de OR pakt de kansen niet om zich als professionele medezeggenschapspartij te ontwikkelen. Want nee, alleen WOR-kennis googelen vormt een magere basis om echt een factor van betekenis in het bedrijf te kunnen zijn.

Scholing is meer dan kennis

Scholing is immers meer dan kennis. Je met elkaar verdiepen in de krachtenvelden van de organisatie, vaardigheden trainen als communiceren en onderhandelen, met elkaar een overzicht hebben van wat een OR zoal moet, kan en mag. Zo moet de OR toezicht houden op juiste uitvoering van Arbo, cao en arbeidstijden en dan is het wel van belang om te weten hoe dat voor de eigen organisatie uitpakt en hoe daar vorm aan te geven.

Samen als OR-leden elkaar beter leren kennen, aan teamvorming doen, inzicht hebben in elkaars kwaliteiten is ook een belangrijke voorwaarde om niet als een verdeelde club over te komen. Een stevige OR is eveneens van belang voor de bestuurder, een belangrijk argument voor scholing.

Overigens blijkt in de praktijk nogal eens dat de weerstand meer bij HR of de afdeling financiën zit dan dat de bestuurder zelf scholing te duur of overbodig vindt. Betrek deze er dan ook op tijd bij.

Weet wat je wil als ondernemingsraad

Om goed te kunnen onderhandelen over scholing is het een eerste voorwaarde om als ondernemingsraad zelf te weten wat men wil. Daarbij kan een onderscheid gemaakt worden tussen basisscholing, maatwerk en specialisatie. Nieuwe OR-leden kunnen bijvoorbeeld naar een open inschrijving, de leden die zich met Arbo bezighouden naar een VGWM-cursus en voor de hele OR kan een op maat ontwikkelde training georganiseerd worden.

Een budget voorstellen kan door per scholingswens het richtbedrag van de SER te hanteren. Conform het WOR-artikel 22.4 behoudt de or wel het recht dit naar eigen inzicht te besteden. Een HR-manager kan zich hier dus niet inhoudelijk mee bemoeien. In combinatie met het scholingsplan kan in een faciliteitenregeling het aantal beschikbare uren afgesproken worden per OR dan wel commissielid. Zo wordt voorkomen dat er iedere keer weer opnieuw onderhandeld moet worden.

Geen geheimzinnigheid

Wees open over wat de scholing inhoudt. Nodig desgewenst bestuurder, management en interne deskundigen uit. En doe verslag aan de achterban. Want ook die denkt nog weleens dat de OR aan het vakantievieren is.

Heeft uw OR ook een opleidingsbehoefte, en wilt u zich verder ook verder onwikkelen? Bekijk dan ook eens ons aanbod om te zien waarin wij u kunnen ondersteunen. Klik hier voor de verschillende OR trainingen.

 

 

Bron: OR-Net